Ghép mai mùa mưa

Ghép Mai Mùa Mưa

Thông thường người ta ghép mai vào mùa khô, tức là từ tháng 10 âm lịch đến tháng 4 âm lịch năm sau. Phương pháp là ghép mắt ngủ, nghĩa là lấy mắt lá chưa lên mầm để ghép. Phương pháp này vừa đơn giản vừa tiện lợi, được người làm vườn áp dụng đại trà khi mùa ghép đến.

Đã có nhiều bài và sách của các nghệ nhân đã viết và phổ biến phương pháp này. Ở đây xin chỉ trao đổi thêm về phương pháp ghép mai mùa mưa:

Bước sang mùa mưa nếu người ta dùng phương pháp ghép mắt ngủ để ghép bổ sung vào những vị trí cần thiết của cây mai đã ghép rồi thì ít hiệu quả (mắt khó phát mầm) do dòng nhựa bị chi phối mầm ghép đã lên và khó tránh nước khi mưa xuống. Muốn ghép bổ sung hoặc ghép mới một cây mai vào mùa mưa thì thông thường dùng hai phương pháp cơ bản chính: một là phương pháp ghép cắm đọt, hai là phương pháp ghép mắt kim.

Phương pháp cắm đọt
Là phương pháp dùng đọt (ngọn nhánh mai) của cây mai giống cắm vào gốc ghép (cây mai được cắt bớt ngọn, phần còn lại gọi là gốc ghép). Qua thực nghiệm và trao đổi thì  phương pháp này cũng có nhiều cách, chủ yếu những cách sau:

• Chẻ đôi gốc ghép, vạt ngọn ghép hình cây nêm, cắm vào gốc ghép;
• Chẻ bên hông gốc ghép (vẫn để ngọn hoặc cắt bớt ngọn) cắm đọt vào;
• Chẻ vát đoàn càn cả gốc ghép và ngọn ghép đặt áp nhau cột lại;
• Vát nhont gốc ghép hình cây nến, chẻ ngọn ghép cắm vào….
• Dùng dây nylon cột mối ghép và bao bên ngoài bằng một bọc nylon sau hai tuần bỏ ra.

Hạn chế của phương pháp này là mối ghép sau này dễ phình và xù ra không đẹp, chỉ ghép số lượng ít nếu nhiều sẽ không lấy đâu ra đọt để ghép.

Phương pháp ghép mắt kim
Là phương pháp dùng mắt lá đã lên mềm để ghép, được áp dụng vào mùa mưa có nhiều ưu việt so với ghép cắm đọt. Mối ghép đẹp, phát triển mạnh, tỷ lệ sống cao hơn cắm đọt, đặc biệt nếu ta có ít cây mà là bonsai thì mùa mưa ghép theo phương pháp này là chắc ăn.

Cách thao tác như sau: khi gốc mai đã lên chồi to bằng đầu đũa hay ống hút nước ngoạt đường kính 2 đến 3 ly. Tốt nhất là ta quan sát vỏ đã lên  cám, nghĩa là ở vỏ đã nổi lên những lấm chấm màu nâu là thời điểm vỏ dễ tróc. Ta dùng dao ghép rạch vào gốc ghép hai đường song song dọc thâm (\) và hai đường song song ngang (=) vết rạch là hình chữ H (có hai gạch ngang) khoảng cách giữa hai đường gạch ngang ước chừng 2-3 ly sao cho để vừa mầm ghép ló ra ngoài sau đó lột bỏ phần vỏ giữa hai đường ngang, tiếp tục dùng mũi dao nạy nhỏ cho hai phần vỏ ở hai đầu bong ngược chiều nhau một lên một xuống, hai phần vỏ này dùng để giữ mối ghép sau này.

Tiếp đến ta chọn mắt lá đã lên mầm kim của giống mai muốn ghép. Chú ý mầm kim chưa ra lá hoặc chuẩn bị phóng lá là tốt nhất. Dùng lưỡi lam hớt nhẹ lấy mầm ghép sao cho lấy được vỏ và một phần mỏng gỗ cứng là được nhưng không nên lấy mắt ghép quá dày. Chiều dài vỏ phía trên mầm kim bằng một phần hai phần vỏ phía dưới mầm. Dùng mũi dao nâng nhẹ hai phần vỏ ở gốc ghép đưa mắt ghép vào vị trí đã bóc vỏ. Lúc này hai đầu mắt ghép được hai phần vỏ của gốc ghép đè lên, lấy dây nylon cột trùm mắt ghép lại. Khoảng 2 tuần sau, lúc trời mát, bỏ bao nylon ra, tiếp tục theo dõi khi mầm lên mạnh ta tháo nốt dây nylon cột ra để chồi phát triển tốt. Nguyên tắc chung cần chú ý để đạt hiệu quả:

• Mối ghép phải tiếp xúc tốt
• Dao ghép bén tạo mối ghép không bị xơ hoặc bần dập
• Tuyệt đối giữ tiệt trùng
• Thao tác nhanh
• Dùng bao nylon bọc mối gheép (khi mùa mưa)

Tóm lại phương pháp ghép mắt kim là phương pháp biến tướng của phương pháp ghép mắt ngủ được sử dụng trong mùa mưa. Phương pháp ghép mắt kim tôi và bạn bè đã thử nghiệm cũng có nhiều cách ghép đều có hiệu quả, nhưng ở đây xin chỉ trao đổi một cách tiêu biểu để các bạn có nhiều sáng tạo và cũng vô cùng sung sướng khi thành quả của mình đã đâm chồi nảy lộc ra hoa và kết trái.

(Hoa cảnh số 10/1998)